Suriye’lilerin istihdam, Nüfus ve Eğitim faaliyetleri
İç savaş nedeniyle yakınlarını, evlerini ve işlerini bırakıp Türkiye’ye sığınan Suriyelilerin bir kısmı, burada yaptıkları yatırımlarla hem kazanç sağlıyor hem de kendi vatandaşları ve Türkler için istihdam oluşturuyor.
Ticaret Bakanlığı’nın açıklamasına göre 26 Şubat 2019 tarihi itibarıyla en az bir ortağı Suriye uyruklu olan şirket sayısı 15 bin 159.
Türkiye’ye sığınan Suriyeliler, çeşitli kentlerde tekstilden lojistiğe, ayakkabıdan plastiğe kadar hizmet ve üretim dallarında açtıkları fabrika ve tesislerle adlarından söz ettiriyor.
Suriyeliler, vatandaşlarının yoğun olarak bulunduğu İstanbul, Gaziantep, Mersin, Bursa ve Şanlıurfa’da yatırım yapmayı tercih ediyor.
Suriyeli İşadamları ve Girişimciler Derneği Genel Başkanı Halid Babili (SİAD) çatısı altında bir araya gelen misafir yatırımcıların, Türkiye’de birçok sektörde yatırımlarda bulunduklarını söyledi.
Babili, Şanlıurfa’da 150 dönüm arazi üzerine kuracakları 20 fabrika için de çalışma yaptıklarına işaret ederek, şöyle devam etti:
“Bu tesislerle Türkiye ve Şanlıurfa ekonomisine katkı sağlayacağız. Yatırımlarımız yaklaşık 80 milyon lira tutarında olacak. Ortalama her bir fabrika için 4 milyon lira bütçe ayrıldı. İnşallah bu yatırımlarla bin 500 kişiye iş ve istihdam sağlayacağız. Suriyeliler dolayısıyla Türkiye üzerinde oluşan ağır yükü hafifletmek adına çeşitli girişim ve yatırım hamlelerinde bulunuyoruz, dedi,
İzmir’de ise İzmir Ticaret Odası (İTO) verilerine göre; Suriyelinin sahibi olduğu şirketlerin, unlu mamuller satışından otomobil kiralamaya, inşaattan tekstile kadar çeşitli alanlarda faaliyet gösteriyor. Diğer yandan İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliğine (İESOB) kayıtlı Suriyelilerin farklı iş yerine sahip olduğu belirtildi. İESOB verilerine göre, Suriyelilerin en fazla bakkal, berber, lokanta ve sıhhi tesisat iş kollarında faaliyet gösterdikleri görülüyor.
20 Ağustos 2019
Türkiye’de kayıtlı olarak 3 milyon 649 bin 750 Suriyeli yaşıyor.
Türkiye’de Geçici koruma statüsüyle bulunanlar dışında bir de oturma izni ile Türkiye’de bulunan Suriyeliler var.
Bu kesim, ekonomik durumu nispeten daha iyi olan Suriyelilerden oluşuyor.
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün 2018 yılındaki verilerine göre bu izinle Türkiye’de 99 bin 643 Suriyeli bulunuyor. Üçüncü bir grup olarak ise düzensiz göçmen konumundaki Suriyeliler.
Yasadışı giriş, giriş koşullarının ihlali veya vizenin geçerlilik tarihinin sona ermesi yüzünden o ülkedeki hukuki statüden yoksun kişilere düzensiz göçmen deniyor.
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre 14 Ağustos 2019 itibariyle yıl içinde 21 bin 988 Suriye uyruklu düzensiz göçmen yakalandı.
Suriyelilerin ne kadarı kamplarda yaşıyor
Suriyelilerin kaldığı kampların resmi adı, geçici barınma merkezleri.
Merkezlerde 25 Temmuz 2019 itibarıyla 87 bin 464 bin Suriyeli yaşıyor.
Veriler, kayıtlı Suriyelilerin yalnızca yüzde 2,4’lük kısmının bu merkezlerde yaşadığını gösteriyor.
Türkiye’deki Suriyelilerin yaşa göre dağılım
0-9 1.032.166
10-18 658.373
19-29 899.701
30-39 535.888
40-49 263.748
50-59 159.239
60 + 11.773 Kaynak: Göç İdaresi Genel Müdürlüğü
Türkiye’de doğan Suriyeli sayısı ne kadar?
Haziran 2019 verilerine göre Türkiye’de doğan Suriyeli çocuk sayısı 450 bin.
Kaynak: İçişleri Bakanlığı
Bugüne dek kaç Suriyeliye Türk vatandaşlığı verildi?
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun açıklamasına göre Türkiye’de 2 Ağustos 2019 tarihi itibarıyla
92 bin 280 Suriyeliye vatandaşlık verilmiş durumda.
Suriyeliler oy kullanabiliyor mu?
Sadece vatandaşlık almış Suriyeliler oy kullanabiliyor.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 31 Mart 2019 yerel seçimleri öncesinde yaptığı bir açıklamada ise, vatandaş olan Suriyelilerden reşit olmayanlar çıkarıldığında, oy kullanabilecek Suriyeli sayısının
53 bin 99 olduğunu açıkladı.
Ülkemizde Suriye’li işçi çalıştırmanın şartları neler
Suriyeli işçilerin Türkiye’de çalışabilmeleri için çalışma iznine sahip olmaları gerekiyor.
Çalışma izni başvurusu işverenler tarafından Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na yapılıyor.
İşverenin bu süreçte belirli bir çalışma izin harcı da ödemesi gerekiyor.
İşe alımdan sonra ise işçiye en az asgari ücret tutarında ödeme yapılmalı.
Bu alanda belli bir istihdam kotası bulunuyor.
Bir işverenin Suriyeli işçi çalıştırması için işyerinden en az bir Türk personelinin olması şartı bulunuyor. Fabrikalarda ise çalışacak Suriyeli sayısının toplam personelin yüzde 10’undan fazla olmaması gerekiyor.
Suriyeli bir işçiye bakanlıkça çalışma izni verilmesi halinde bu izin, işçinin geçici korunma kararı ile kalmasına izin verildiği iller için geçerli oluyor.
Mevsimlik tarım işi ya da hayvancılıkta muafiyet bulunuyor.
Bu işlerde çalışmak isteyen Suriyelilerin çalışma izni muafiyeti almak için, geçici koruma sağlanan il valiliğine başvurmaları gerekiyor.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından 31 Mart 2019’da yapılan açıklamaya göre Türkiye’de çalışma izni verilen 96 bin 972 yabancıdan, Suriyeli olanların sayısı 31 bin 185 kişi.
Suriyelilerin suça karışma oranı nedir?
Yetkililerin yaptıkları açıklamalarla Suriyelilerin suça karışma oranının Türk vatandaşlarının suça karışma oranından daha fazla olmadığını belirtiyor.
İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürü Abdullah Ayaz 28 Ağustos 2018’de yaptığı açıklamada, Türkiye’de 2014-2017 yılları arasında yaşanan asayiş suçları içerisinde, Suriyelilerin karıştığı olayların genel olaylar içindeki payının yüzde 1,32 olduğunu, bu rakamın 2018’de daha da düştüğünü söyledi.
İçişleri Bakanı Soylu Ekim 2018’de, “2018 yılının ilk 9 aylık rakamlarını veriyorum. Toplam nüfusa oranla Türkiye’de işlenen suçların oranı yüzde 2,5. Suriyelilerin ise yüzde 0,8” açıklamasını yaptı.
Suriyeliler mali yardım alıyor mu?
Avrupa Birliği tarafından fonlanan SUY, WFP, Kızılay ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından ortaklaşa yürütülüyor.
SUY kapsamında, yardım için uygun bulunan ailelere Kızılay üzerinden bir kart veriliyor ve ailede kayıtlı her fert başına ayda 120 TL yardım yapılıyor.
1 milyon 456 bin 942 Suriyeli, Sosyal Uyum Yardımı kapsamında Kızılay Kart vasıtasıyla ayda 120 TL nakit yardımı alıyor. Program, Avrupa Birliği tarafından finanse ediliyor.
Suriyeliler illerde bulunan valilikler tarafından koordine edilen sosyal yardımlardan da faydalanabiliyor.
Valiliklerin idaresinde bulunan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (SYDV); tek seferlik nakit yardımı, gıda dışı ihtiyaç malzemeleri yardımı, kömür yardımı, eğitim, barınma, sağlık, vb. yardımı talebiyle hazırlanan dilekçeleri değerlendiriyor.
Belediyeler de Suriyelilere yardım sağlayabiliyor. Hangi kriterlere göre yardım verildiği, bu yardımların türü ve yoğunluğu belediyelere göre değişiklik gösterebiliyor.
Öğrencilere destek Şartlı Eğitim Yardımı
Suriyeliler, Şartlı Eğitim Yardımı’ndan (Ş.E.Y.) da yararlanabiliyor. Bu program, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı, Türk Kızılayı ve Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu’nun (UNICEF) iş birliğiyle uygulanıyor ve Avrupa Birliği, Norveç ve ABD tarafından finanse ediliyor.
Ş.E.Y. kapsamında kamp dışında yaşayan mültecilerin ailelerine, çocuklarının düzenli okula devam etmeleri koşuluyla nakit yardımı yapılıyor.
Buna göre ilköğretime devam eden erkek öğrencilere aylık 35 TL, kız öğrencilere 40 TL, ortaöğretime devam eden erkek öğrencilere aylık 50 TL, kız öğrencilere aylık 60 TL ödeme yapılıyor.
Suriyeliler Üniversitelere Sınavsız mı Giriyor?
Suriyeli Öğrenciler ile Diğer Yabancılar Arasında Bir Ayrım Var mı?
Ne devlet üniversitelerinde ne de özel üniversitelerde Suriye uyruklu öğrenciler ile diğer yabancı uyruklu öğrenciler arasında bir fark yoktur. Yabancı uyruklu öğrenciler bir üniversiteye hangi şartlarda yerleşebiliyor ise Suriyeli öğrenciler de aynı şartlarda üniversitelere yerleşebiliyor.
Üniversiteler Hangi Şartlara Göre Öğrenci Alıyor?
Üniversiteler YÖK’ün belirlemiş olduğu temel şartların üzerine kendi senatosunun aldığı kararları da ekleyerek başvuru şartlarını oluşturuyor. Devlet ya da özel üniversiteler öğrenci alırken Türk vatandaşları için ayrı, yabancılar için ayrı şartlar istiyor.
Bir Türk öğrencinin Türkiye’deki bir üniversiteye yerleşebilmesi için Yükseköğretim Kurumları Sınavı’na (YKS) girmesi ve belli bir puanı almış olması gerekli. Yabancı öğrenciler ise devlet üniversitesine yerleşmek için YÖS’e (Yabancı Öğrenci Sınavı) girmeleri gerekiyor.
Özel üniversiteye girmek istediklerinde ise her üniversitenin kendi belirlemiş olduğu şartlara göre ve şart olarak verdiği puanı alamadan, YÖK Tarafından Belirlenen Temel Şartlar başvuru yapamıyorsunuz.
Üniversitelerin Yabancı Öğrenciler için istedikleri şartları arama motorlarını kullanarak bulabilirsiniz. Üniversitenin adını yazıp sonuna Yabancı Öğrenci yazdığınızda ilgili sayfalara ulaşabiliyorsunuz.
Yabancı Öğrenciler Ücretsiz mi Okuyor?
Devlet üniversitelerinde Türk öğrenciler için birinci öğretimler ücretsiz, ikinci öğretimler ise ücretli iken yabancılar için hem birinci öğretimler hem de ikinci öğretimler ücretlidir.
Özel üniversitelerde ise Türk öğrenciler YKS’de aldığı puan, başarı sırası ya da tercih sırasına göre ücretsiz/burslu okuma imkanına sahip iken yabancı öğrencilerin böyle bir imkanı yoktur.
Yabancı öğrenciler üniversitenin ücreti ne ise onu ödemekle yükümlüdürler.
Üniversitelerde yaklaşık 148 bin uluslararası öğrenci eğitim almaktadır. Bunların sadece %16,8’i burs almaktadır. (Yaklaşık 25.000 kişi) Bu kişilerin tamamı devlet üniversitelerinde okumakta olup, öğrencilerin harç parası bu burs ile karşılanmaktadır.
Özel üniversite okuyan yabancı öğrencilere öğrencilere burs verilmemektedir.
Kısacası Suriyeliler ya da genel olarak tüm yabancı uyruklular, Türkiye’de istedikleri üniversiteye istedikleri şekilde giremiyorlar. Her üniversitenin bir kontenjanı olduğu gibi her bölümün de kendine özel yeterlilik şartları var.
Özel üniversiteler zaten herkes için paralı. Paranız olduktan sonra özel bir üniversitede okumanız çok zor değil. Türk vatandaşlarının YKS’de gösterdiği başarı, marka değeri yüksek olan üniversitelerde dahil olmak üzere tüm özel üniversitelerde ücretsiz okumanın kapılarını açıyor. Fakat yabancıların böyle bir şansı yok. Devlet üniversitelerinde de yabancılar için sağlanan kontenjan %10 ya da %10’un altında. YÖS’ten aldığı puan o bölüme başvuranlardan düşükse üniversiteye giremiyor.
TÜRKİYE POSTASI GAZETESİ
Genel Yayın Yönetmeni
Mustafa Hakkı SEZGİN
