UNESCO’nun dünya miras asıl listesinde ülkemizden 19 yerleşme bulunmakta, bunlardan biri de Göbeklitepe.
Göbeklitepe’nin 2018 yılında bu listeye alınmasıyla Urfa’da büyük bir turizm hareketliliği yaşanmaya başlandı.
UNESCO’nun asıl listesinde yer alan miras alanlarımızın yanı sıra Geçici Listesi’nde Türkiye’nin 84 miras alanı onaylanmayı bekliyor.
Bunlardan ikisi Urfa ve Harran kentsel sit alanı.
1993 yılında Harran Üniversitesi Rektörü Sayın Prof.Dr.Servet Armağan Harran’ın, 2002 yılında Urfa Valisi Sayın Muzaffer Dilek Urfa’nın UNESCO Dünya Mirası listesine alınması için Kültür Bakanlığı’na ve Dışişleri Bakanlığı UNESCO Daimi Temsilciliğine başvuruda bulundu.
SAYIN MUZAFFER DİLEK’İN 2002 YILINDAKİ BAŞVURUSUNDAN SONRA URFA VE 1993 YILINDAN BERİ BEKLEYEN HARRAN UNESCO DÜNYA MİRASI GEÇİCİ LİSTESİ’NE ALINDI.
Sayın Armağan’ın ve Sayın Dilek’in talimatları ile her iki başvuru dosyasını hazırlama onurunu yaşadım.
Arşivimden seçtiğim nadir fotoğraflarla hazırladığım Urfa kentsel sitini tanıtan sunumu dönemin Urfa Belediye Başkanı Dr.Ahmet Eşref Fakıbaba, DÜNYA TARİHİ KENTLER BİRLİĞİ’nin Vietnam’ın Hue City şehrindeki 9-10 Haziran 2011 tarihli toplantısında İngilizce olarak sundu ve bu sunum neticesinde Urfa Dünya Tarihi Kentler Birliği üyeliğine oybirliği ile kabul edildi.
DÜNYA URFA VE HARRAN’I GÖRÜYOR, PEKİ YA BİZ…?
Urfa ve Harran’ın UNESCO asıl listesine alınabilmesi için bugüne kadar böyle bir konunun bilincinde olup ta gerekli hazırlıkları yapan kimse maalesef çıkmadı.
NELER YAPMALIYIZ…
- Urfa ve Harran’ın UNESCO Dünya Mirası asıl listesine alınması hazırlıklarını yürütecek bir büro acilen kurulmalıdır.
- Şanlıurfa Valiliği, Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi, İlçe Belediyeleri, Ticaret ve Sanayi Odası, ŞURKAV, Şanlıurfa Turizmi Geliştirme A.Ş. ve turizmle ilgili STK’ların katılımdan oluşturulacak bu büro Kültür ve Turizm Bakanlığı ile UNESCO Türkiye Daimi Temsilciliği koordinatörlüğünde çalışmalar yapmalıdır.
- Kurulacak büronun her yıl hatırı sayılır bir bütçesi olmalıdır.
- 5-10 yıllık planlar çerçevesinde bu büronun izleyeceği bir yol haritası belirlenmelidir.
BELİRLENECEK YOL HARİTASI KAPSAMINDA;
URFA İÇİN ;
- Urfa sur içindeki kentsel ve kentsel arkeolojik sit alanlarının kentsel tasarım projeleri hazırlanmalıdır.
- Bu proje kapsamında tescilli tüm yapıların rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri yapılmalıdır.
- Bu projeler bir plan çerçevesinde uygulamaya konulmalı, sokaklar, evler, hanlar, hamamlar gibi tüm tescilli yapılar eklentilerden arındırılıp restore edilerek orijinal kimliklerine kavuşturulmalıdır.
HARRAN NEDEN ALBEROBELLO OLMASIN ?…
Sadece Harran evlerinin benzeri bir mimari dokuya sahip Güney İtalya’nın Alberobello kasabasındaki Turilli evleri 1996’da UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak belirlenmiş ve burası her yıl binlerce turist çekmeye başlamıştır.
Oysa Harran; ortasındaki höyüğü, şehir surları, iç kalesi, antik yapı kalıntıları, Anadolu’nun en eski, en büyük ve en zengin taş süslemeli camii Ulu Cami kalıntıları, Yakup Peygamber Kuyusu ile Alberobelllo ile kıyaslanamayacak önemli değerlere sahip bir ören yeri.
Bu nedenlerle UNESCO Kültür mirası kalıcı listesine girmeyi çok daha fazla hak ediyor.
ALBEROBELLO İLE KARDEŞ ŞEHİR OLAN HARRAN MEVCUT HALİYLE 21. YÜZYIL TÜRKİYE’SİNE YAKIŞMIYOR..
1993 yılında UNESCO’ya başvuruda bulunulduğunda Harran sur içindeki betonarme yapı sayısı 5-10 adedi geçmiyordu. O tarihten bu yana Harran’ı UNESCO asıl listesi için hazırlamak, buradaki kaçak ve aykırı yapıları temizlemek yerine sit alanında onlarca betonarme yapı inşa edildi ve maalesef çok çirkin bir görünüme kavuştu.
HARRAN İÇİN ;
- Geçtiğimiz yıllarda başlanılan Harran Kentsel Tasarım Projesi mutlaka tamamlanmalıdır.
- Sur içindeki betonarme yapılar proje kapsamında kaldırılmalı, konik kubbeli evler restore edilmelidir.
- Prof.Dr.Mehmet Önal’in özveri ve başarı ile yürüttüğü Harran kazılarına maddi destek mutlaka sağlanmalıdır.
- Harran İçkalesi kazılarına ağırlık verilmeli, Anadolu’da tek örnek olan üç katlı bu kale restore edilerek kütüphanesiyle, konferans ve sergi salonlarıyla sosyal aktiviteli HARRAN ARKEOLOJİ MÜZESİ’ne dönüştürülmelidir.
- Kazılardan çıkan ve Ortaçağ tarihine ışık tutan binlerce eser bu müzede sergilenmelidir.
BU DURUMDA;
URFA VE HARRAN’ın UNESCO DÜNYA MİRASI ASIL LİSTESİNE ALINMASI İLE İLGİLİ KOŞULLAR YERİNE GETİRİLMİŞ OLACAK VE UNESCO LİSTESİNDE GÖBEKLİTEPE İLE BİRLİKTE URFA’NIN ÜÇ KÜLTÜREL VARLIĞI YER ALACAKTIR.
BÖYLECE URFA; ÜLKEMİZDE BU LİSTEDE ÜÇ VARLIĞI BULUNAN TEK ŞEHİR UNVANINI ALACAK, DÜNYANIN GÖZÜ URFA’DA OLACAKTIR.
TURİSTLER GEZECEKLERİ YERLERİ UNESCO’NUN DÜNYA MİRAS LİSTESİ’NE BAKARAK SEÇİYORLAR VE LİSTEDEKİ YERLERİ AKIN AKIN ZİYARET EDİYORLAR.
URFA’DA YAŞANACAK TURİZM PATLAMASI BÖLGENİN DİĞER ŞEHİRLERİNE DE YANSIYACAK VE BÖLGENİN EKONOMİSİ CANLANACAKTIR.
BU YAZDIKLARIM HAYAL DEĞİL.
GERÇEKLEŞTİRMEK ZORUNDA OLDUĞUMUZ ÇALIŞMALAR.
KİMSE PARA YOK DEMESİN. TÜRKİYE MİLYON DOLARLARLA BÜYÜK PROJELERE İMZA ATIYOR.
BU PROJEYE DE İMZA ATMALIDIR.
Dr.A.Cihat KÜRKÇÜOĞLU
