Oyunun bundan sonraki bölümünde, “Anormalin normalleşmesini” seyredeceğiz kanısındayız.
Sağlık bakanlığı HES kodunu şöyle tarif ediyor.
Hayat Eve Sığar (HES) Kodu, kontrollü sosyal hayat döneminde COVID-19 açısından herhangi bir risk taşıyıp taşımadığınızı güvenli şekilde paylaşmanızı sağlayan ve böylece salgının takibine destek olan bir uygulamadır.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından yapılan açıklama ile duyurulan Hayat Eve Sığar kodu alma duyurusu (Mecburiyeti) 21/05/ 2020 tarihin de erişime açıldı. İOS ve App Store üzerinden HES kodunu telefonlarına indirenler, Hayat Eve Sığar uygulaması üzerinden bu sistem tarafından takibine izin vermiş olacaklar. Sistem üzerinde ki verilerin güvenliğin de, bu kod ile tren ve uçak biletlerini alabilecek ve seyahatlerini yapabilecek ,kodu almayan ise süreç içersin de Resmi binalara ve okullara bile alınmaya bilecekler.
Tam anlayamayana bir daha tekrar edelim, Sağlık Bakanı önderliğinde gerçekleştirilen Bilim Kurulu Toplantısının ardından düzenlenen basın toplantısında, HES kodu şimdilik, sadece Şehirler arası seyahatler de ZORUNLU olacak. Yeni dönemde önümüzdeki günlerde, zorunlu olarak Hayat Eve Sığar Uygulaması üzerinden verilecek kod ile şehirler arası seyahat edilebileceği duyuruldu. Şapka kanunu çıktığında, ne demişti vatandaş ““Atma Hamidiye atma din kardeşiyiz. Ula şapka da giyeceğiz, vergi de vereceğiz!” demişler diye ya bende birden o günleri hatırladım.
Yani Anormalin Normal değer kazanacağı yeni düzenin ilk uygulamasına böylelikle merhaba demiş oluyoruz. Biz ne demiştik ve Cumhurbaşkınımız ne demişti “Salgından sonra Hiçbir şey eskisi gibi olmayacak” denilmişti. Tekrar hatırlayalım bundan sonra “Yeni Normal” formlarına uyum sağlamamız şimdilik duyuruluyor, daha sonra da buna uyum sağlamayanları Sokaktaki dedeyi avlamaya, çoluk çocuğu yakalamaya devam edeceğiz,uyumsuz olanlara ise cehaletin temsilcisi , toplum düşmanı muamelesi yapılacak. Ya sistemin seni takip etmesine müsaade edeceksin yada “sistem dışı” ilan edileceksin.Virüs salgınının kısa sürede biteceğini düşünenlere gelince, isterseniz bir daha düşünün,sizce bu tedbirler kısa süreli tedbirlere benziyor mu?
Eğer daha ilerisi ne olacak diyorsanız, Çin’de uygulamada olan “sosyal kredi sistemi” takip edin anlayacaksınız. Çin vatandaşları, 2014 yılında ortaya atılan bir planın gereği olarak akla gelebilecek her tür dijital platformda izleniyor. Vatandaşların bu platformlarda ortaya koydukları davranışlara göre bir puanlama sistemi uygulanıyor. Dijital platform, sadece sosyal medya ve e-mail hesapları gibi kişiye özel dijital kullanım alanlarıyla sınırlı değil. Örneğin, bir vatandaşın yılda kaç trafik cezası yediği ya da hiç ceza almamış olması da puanlamanın bir parçası. Veriler, bilgisayar sistemlerindeki kayıtlardan takip edilebiliyor. Kişinin hangi internet sitelerinde dolaştığı, ne gibi ifadeler kullanarak internette arama yaptığı, telefon görüşmelerinin içeriği de puanlamada önemseniyor.
Puanlama sistemiyle ortaya çıkan sonuç, vatandaşların düşük faizli kredi kullanma olanağına sahip olabilmesi, iş yerinde terfi alabilmesi gibi ödüllendirmeler sağlayabiliyor. Tam tersine, çeşitli cezalar da söz konusu olabiliyor. Her şey, çıkan puana bağlı.
Sosyal kredi sistemi ile Çin, vatandaşlarını iyi ve kötü ayrımına tabi tutmuş durumda. Devlet kontrollü bir medya ile big data kullanılarak tüm vatandaşlar izleniyor. Çin’de yaklaşık 700 milyon kişi internet kullanıyor. Bu kişiler iyi ya da kötü olarak değerlendirmeye tabi olabiliyorlar ama dijital platformlarda yer almayan vatandaşların hiçbir kategoride yer alabilme şansı da yok.
LÜTFEN DİKKAT : Dijital dünyanın içinde yer almayan vatandaşlar ise ne ödül, ne de ceza mekanizmasının dahilindeler, sistem ile işi olan her birey, zaman içersin de Blockchain zincirinin KAYITLARIN DA de yer almak zorunda kalacak.
HES kodu nedir, nasıl alınır?
Öncelikle sisteme dahil olmayanın sistemde yok sayılacağı ve mecburiyetlerini göz önüne alındığın da bu KOD nedir ve nasıl alabiliriz bir de ona bakalım. HES Kodları tamamen kişiye özel üretilmiş tekil kodlardan oluşuyor. TC Kimlik Numarası gibi değişmeyen bir numara yerine kimse tarafından bilinmeyen, her paylaşıma özel farklı kodlar oluşturulması kodu her aşamada zorunlu güvenlik olarak sunuluyor. HES Kodu yarından itibaren 22/05/2020 tarihinden itibaren Hayat Eve Sığar uygulamasından telefonlarımıza indirile bilinecek.
Vatandaşlar telefonlarındaki Hayat Eve Sığar uygulaması üzerinden HES Kodu oluşturacak. Gönderilen kodun süre ile kısıtlanması, paylaşılması, silinmesi gibi tüm yönetim vatandaş tarafından takip edilecek, uygulaması üzerinden dilediği sayıda kod üretile bilinecek, hangi kodu hangi kurumla paylaştığının listesini görüntüleyebilecek, dilerse iptal edebilecek ya da yetkilerini kaldırabilecek.
İkinci bir yol olarak ise kısa mesaj devreye giriyor. Vatandaşlar, HES yazıp boşluk bırakarak sırasıyla T.C. kimlik numarası, kimlik seri numarasının son 4 hanesi ve paylaşım süresini gün sayısı olarak yazmaları ve 2023’e kısa mesaj atmaları halinde HES Kodları telefonlarına kısa mesaj olarak iletilecek.
Kısa mesaj örneği: HES 1234567890 1234 15. Bu şekilde mesaj atıldığında kod 15 gün geçerli olacak, Paylaşım süresi belirtilmemesi halinde kodun süresi 1 yıl ile sınırlandırılacak.
Mustafa Hakkı SEZGİN/ Türkiye Postası Gazetesi /Genel Yayın Yönetmeni
