“Anadolu’nun İslamlaşmasından sonraki ilk ibadethaneler camiler Şanlıurfa’da yapılmıştır. Bunların mutlaka korunması ve en ince ayrıntısına kadar bozulmaması gerekiyor. Şanlıurfa’da bulunun köprüler, su kemeri, Urfa’nın tarihi evleri, konakları, ara sokakları, enikli kapıları, kuş takalarının, revakların, kemerlerin, yazlık- kışlık eyvanlarının çok ciddi şekilde korunması gerekiyor. Şanlıurfa’nın tamamı bir kültür hazinesi, dünyanın hiçbir yerinde Şanlıurfa’nın tarihi ara sokakları yoktur. Bilhassa halkımızın ve yöneticilerimizin buna çok dikkat etmesi gerekiyor.”
Uluslararası Yazarlar Sanatçılar Araştırmacı Gazeteciler derneğinin 2019 yılı faaliyetlerinden olan “Göbeklitepe’den Günümüze Şanlıurfa Mimarisi” konulu sunum Harran Üniversitesinden emekli öğretim üyesi sanat tarihçisi ve araştırmacı A. Cihat KÜRKÇÜOĞLU tarafından yapıldı.
Haliliye Belediyesi tarafından yeni imar edilen Recep Tayyip Erdoğan Kültür Merkezinin de ilk programı olan “Göbeklitepe’den Günümüze Şanlıurfa Mimarisi” konulu sunuma ilgili STK Başkanları konuya meraklı halk, mimarlık akademisinde okuyan öğrencileri, mimarlar ve UYSAD üyeleri katıldılar.
Sunumda emekli öğretim üyesi A. Cihat KÜRKÇÜOĞLU “Göbeklitepe’de dikili taşların birer insan figürü olduğunu ve o dönemdeki insanlarında görgü ve edep kurallarına riayet ettiklerinin ve çok ileri düzeyde Hat, Nakış ve Sanatkâr olduklarını görmekteyiz. Göbeklitede’deki figürler ve resimler o dönemdeki insanların konuştukları bir dildir o şekil ve sembollerle bize bir şeyler anlatmaya çalışıyorlar, Göbeklitepe’deki kazılar devam ettikçe daha çok bulgular meydana çıkacak ve insanlık tarihi yeniden yazılacaktır” dedi.
Sayın KÜRKÇÜOĞLU “Göbeklitepe’deki dikili taşların her birinin 15-20 ton civarında ağırlıkta olduğunu, o dönemdeki imkânların bu taşları kaldırmaya o taşları 90 derece dikili halde tutmaya yardımcı olan kuvvetlerin ne olduğunu hala daha çözemiyoruz. O bölgede ve Şanlıurfa’da Göbeklitepe örneği başka tepelerde mevcut. Bu kazılar peyder pey yapılması lazım. Şanlıurfa’nın Harran bölgesindeki Harran Ulu cami Türkiye sınırları içerisinde imar edilen İslam mimarisinin en önemli eseridir. Ne yazık ki Şanlıurfa bünyesinde taşıdığı tarihi hazinelerini gün yüzüne çıkarmakta geç kalmaktadır, yavaş hareket etmektedir. Halil ur Rahman bölgesinde çok eski dönemlerden kalma Hristiyanlığın ilk mabedi Ayasofya benzeri geçmiş dönemlerde yapılmıştır. O mabet daha sonra yıkılmış olup çevreye yayılmış ve bazı sütun ve sütun başlıklarını Urfa’daki bazı camilerde görmekteyiz.
Şanlıurfa Kalesi çok önemli bir askeri mimaridir bu kalenin araştırılması lazım. Binlerce yıl önceki hangi devletlere karargâh olmuş, hangi toplumlara savunma hattı oluşturmuş bu kale incelendiğinde Urfa askeri tarihinin detayları yeniden belirlenecektir. Anadolu’nun İslamlaşmasından sonraki ilk ibadethaneler camiler Şanlıurfa’da yapılmıştır. Bunların mutlaka korunması ve en ince ayrıntısına kadar bozulmaması gerekiyor. Şanlıurfa’da bulunun köprüler, su kemeri, Urfa’nın tarihi evleri, konakları, ara sokakları, enikli kapıları, kuş takalarının, revakların, kemerlerin, yazlık- kışlık eyvanlarının çok ciddi şekilde korunması gerekiyor. Şanlıurfa’nın tamamı bir kültür hazinesi dünyanın hiçbir yerinde Şanlıurfa’nın tarihi ara sokakları yoktur. Bilhassa halkımızın ve yöneticilerimizin buna çok dikkat etmesi gerekiyor.
Şanlıurfa itina ile korunduğu takdirde UNESCO aday listesinden ana listeye dâhil edilebilir. Bunun için de Şanlıurfa’dan anlayan çok yeterli alan yönetimlerinin kurulması gerekiyor” dedi
23 Nisan akşamı Haliliye Kültür merkezinde yapılan programın başında UYSAD üyesi Urfa kültür araştırmacısı Fuat RASTGELDİ ve UYSAD Başkanı Sıtkı ALOĞLU birer kısa konuşma yaptılar.
Sanat tarihçisi ve araştırmacı A. Cihat KÜRKÇÜOĞLU dinleyiciler tarafından ilgi gören sunumundan sonra UYSAD tarafından hazırlanan plaketini Ticaret Odası eski başkanı İsmail DEMİRKOL ve Şehitler derneği başkanı Mehmet YAVUZ tarafından takdim edildi.
UYSAD üyesi Karakalem resim sanatçısı Sait KAYA nın kendi yaptığı Karakalem karma eserini A. Cihat KÜRKÇÜOĞLU’ na takdim etmesiyle program son buldu.
Hacer Subaşı
uysadhaber@gmail.com
